‘Mijn leerlingen mogen ’s middags dutten’

Je richtte 8 jaar geleden de Mannaz-school op, een kleinschalige privéschool voor middelbaar onderwijs waar kinderen zelf hun tijd en ruimte kunnen indelen. Vanwaar die noodzaak?

Annick Lentacker: ‘Mannaz is vertrokken vanuit mijn dochter: zij kreeg problemen op school. Ze struikelde over de drukte. ’s Ochtends ging het nog goed, tot ze naar de refter moest: het gekletter van honderden messen en vorken, lawaai van stemmen... Ze kreeg hoofdpijn, haar brein bevroor en na de middag nam ze niets meer op. Mijn conclusie was: ik wil jongeren de kans geven om onderwijs te volgen op een rustige plek, waar ze veel meer hun eigen ritme kunnen volgen. Zo ontstond Mannaz. Op een boerderij in Ertvelde. We zijn bewust kleinschalig, ik heb nooit meer dan tien leerlingen. Ze leren in hun eigen tempo en leggen examens af voor de centrale examencommissie. Ondertussen start ik ook met een Mannaz-lagere school, er is veel nood aan rustige plekken voor gevoelige kinderen.’

 Hoe is jouw school anders?

‘Onze eerste aanpassing was: we beginnen om 9 uur. Het bioritme van pubers zit anders in elkaar, ze leven ’s avonds op en te vroeg in de ochtend zitten ze gewoon te slapen in de klas. Verder werken we met glijdende schooluren en bros-bonnen: een leerling moet een minimaal aantal uren aanwezig zijn op school, tussen bepaalde uren. Zijn ze meer aanwezig, dan kunnen ze een uur extra inruilen voor een kwartier ‘brossen’ of spijbelen, op dagen dat ze zich wat minder voelen. Moet kunnen vind ik, continu presteren lukt immers niemand. Zij moeten leren hun grenzen te voelen, wanneer ze meer rust nodig hebben, wanneer ze zich meer kunnen inzetten en die energie hebben. Ze krijgen de kans hun eigen tijd in te delen, naargelang hun behoefte. Nog een aanpassing: we houden een uur platte rust tussen de middag. Ze mogen zich rustig in stilte bezighouden. In het begin vinden ze dat vreemd, maar al snel komen ze echt tot rust met een boek, of ze doen een dutje in de hangmat buiten. Kan allemaal. Ze moeten leren stoppen en pauze nemen en geen slaaf worden van de ratrace. Als je dat van jongsaf leert, kan je dat als volwassen mens ook beter afbakenen.

Ook in het kiezen van hun studieruimte ben je flexibel?

‘We werken met projecten: leerlingen bepalen zelf wat ze de komende tien weken gaan studeren. Vanaf dan moeten ze ook elke voormiddag studeren. De ene zit graag aan een bureautje, maar een ander kruipt in een stil hoekje of er loopt er eentje zijn cursussen luidop te declameren in de wei. Ze kiezen wat bij hen past. Na de middag doen we andere dingen: boodschappen, koken, klussen, creëren, een film kijken. Het is mijn bedoeling om hen klaar te maken om in de wereld te staan en daar horen zaken bij als klussen en budgetten beheren. Er is dus wel een structuur in tijd en ruimte, ook in welke leerstof ze verwerken, maar er is flexibiliteit binnen die structuur om alles meer op je eigen ritme te doen. Er zijn ook geen toetsen: de jongeren leren hun capaciteiten kennen en worden zelfsturend. En eerlijk: ik heb alleen maar heel gelukkige leerlingen. Ik weet niet of dit systeem voor elke jongere zou werken, maar het kan zeker geen kwaad om eens stil te staan bij de dwingende structuren van het onderwijs vandaag. Ook jongeren hebben behoefte aan ademruimte, of ze vallen uit met schoolmoeheid of burn-outs vooraleer ze volwassen zijn.’

www.mannaz-school.be