Mountainbiken in Haspengouw

Zelf zeker ook een korte verkenning waard: de parking aan De Kimpel is vlak bij het centrum en het Haffmans-park, waar de Demer nog een bescheiden stroompje is. Over de blauwe lus en een lichte helling van een oude tramlijn rijden we de stad uit, de velden in. Martenslinde is een van de vele kleine kerkdorpjes die we zullen aandoen. Algauw fietsen we tussen de schapen langs de romantisch afbrokkelende muur van Alden Biesen, om uit te komen bij het Apostelhuis. Neem door deze toegangspoort zeker even een kijkje op het kasteeldomein. De tuinen van de landcommanderij zijn vrij toegankelijk. Nog voor de gebouwen passeer je links het vlonderpad tussen een aantal gratis te plukken fruitbomen. De eerste afdaling van de dag over de Winterberg toont in de verte de basiliek van Tongeren, maar het mooiste uitzicht heb je hier op de achterkant van het kasteel.

De bewegwijzerde route stort zich steil naar beneden, met zicht op een kerkhof. Eigenlijk moeten we hier links afslaan, maar in volle vaart is snel een pijl gemist en komen we in Rijkhoven-dorp uit. Dat is niet erg: als je links aanhoudt, kom je vanzelf op de groene lus die we nu moeten nemen. Over enkele heel trage wegen gaan we nu richting Hoeselt, over de snelweg en langs de spoorlijn. We komen in het Wijngaardbos, waar Natuurpunt ook enkele hoogstamboomgaarden, knotwilgenrijen, omhaagde weilanden en holle wegen beheert: een fraai stukje vochtig Haspengouw. En een fraaie onverharde helling naar alweer een nieuwe lus: opnieuw een blauwe, maar dit keer rond Tongeren.

Kikvorsperspectief

Door Riksingen, boomgaarden en holle wegen bereiken we het gehucht Mulken. Een appelvlaai groot, maar met een verrassende (en verscholen) achthoekige 13de-eeuwse donjon. Zoals wel meer monumenten in de omgeving opgetrokken uit vuursteen uit voormalige Romeinse bouwwerken. De Herenbosweg biedt over de velden en de Beukenberg een vergezicht op Tongeren. Spijtig van de bouwkranen in de stad, anders leek dit een plaatje dat Brueghel wel had kunnen schilderen. Langs de tuinbouwschool steken we de Sint-Truidersteenweg over en komen algauw bij een van de twee tumuli van Koninksem, met zijn diameter van 40 m en hoogte van 15 m de grootste van Vlaanderen. Als de Gallo-Romeinen over vrachtwagens hadden kunnen beschikken, hadden ze er 373 van 30 ton nodig gehad om deze opmerkelijke bult aan te leggen. Eigenlijk is de Beukenberg, die we daarstraks zagen, nog straffer: een kunstmatige heuvelrug die ooit als aquaduct dienstdeed.

En dat terwijl niet veel verder de Jeker gewoon de stad binnen stroomt. Ook onze blauwe lus volgt de brede en trage waterloop tot de Motten, het stadspark waar de rivier onlangs weer bovengronds gehaald is en een aantrekkingspool is op warme dagen. Lieflijker dan ooit kabbelt de Jeker, luidkeels begeleid door gekwaak vanuit het ondiepe water, er langs het Tongerse begijnhof. Dat is de omweg zeker waard. We rijden op een mountainbike, dus het gehobbel op de kasseien is voor ons een eitje. Het begijnhof is niet groot, maar authentiek charmant en strekt zich uit tot aan de middeleeuwse Moerenpoort, de enige stadspoort die de tand des tijds heeft doorstaan. Na de kikvorsen biedt de toren een mooi vogelperspectief op de stad.

Uitgezwaaid door een olifant

Nauwelijks de stad uit loopt de route recht door het natuurgebied de Kevie. Over de Maastrichtersteenweg verleidt de aansluitende doorsteek richting Riemst ons. Terecht, het traject loopt tussen uitgestrekte velden en we horen er nog eens een leeuwerik klinken. Via Genoelselderen (zijn wijnkasteel) en Lafelt (zijn 18de-eeuwse slagveld) gaat de weg pal oost naar Vroenhoven (zijn in mei 1940 fel bevochten brug). Naast de 10 jaar oude nieuwe brug over het diep in het landschap ingesneden Albertkanaal brandt één van de tien wereldwijd verspreide World Peace Flames. Ik heb er vrede mee dat we dezelfde weg terug moeten.

Weer op de blauwe lus, in Ketsingen, bevinden we ons op de geboortegrond van de Demer, die er onceremonieel vlak langs de E313 in een wei ontspringt. Bij de toepasselijk genoemde Halverwegbeek ontwaren we zowaar een potvis langs het pad: in het oude schooltje van ‘s Herenelderen is Zephyr gevestigd, het atelier dat levensechte kunststoffen dierenreproducties maakt. Op de speelplaats staan giraffen en neushoorns. Een olifant zwaait ons uit en langs het spoor komen we terug in het Wijngaardbos. Ditmaal nemen bij de splitsing van de routes weer de groene lus omhoog naar Alt-Hoeselt.

Christus op de koude steen

Afdalen doen we dan weer over de bedding van de oude fruittramlijn, die ooit de oogsten naar de veiling voerde. In Sint-Huibrechts-Hern klimmen we weer langs het kasteeltje van Hardelingen omhoog. Het domein ligt idyllisch in het groen, maar dit is een flinke kuitenbijter, dus we hebben er te weinig oog voor. Iets verderop kunnen we links een rode lus maken die via Schalkhoven en Hoeselt-centrum weer bij knooppunt 123 uitkomt, maar ik pas: het is zeker een mooie omweg, maar een vorige keer heb ik hier twéémaal lek gereden, dus we opteren voor rechts en komen op nog maar eens een schilderachtige viersprong uit, inclusief Christus op de koude steen-kapelletje en zonnewijzer. Hier liggen nog ouderwetse kasseien tussen de boomgaarden.

We dalen af naar het dorpje Werm en dan naar het natuurgebied Demervallei.  We zijn blij van de vele verharde wegen van dit parcours af te kunnen en passeren zelfs een waterval. Maar stel je er in het geval van de Demer niet te veel bij voor. We belanden weer op de blauwe lus, die langs het dierenpark Kinderrijck algauw weer naar Bilzen leidt. Een mooi slot voor deze tocht door Limburgs dierbaar oord.