De bijzondere bijenkorf van Park Atlantis

In zijn tuin kijkt Ignace uit op de twee woontorens van Park Atlantis. Of hij hun brutaal betonnen geweld kan appreciëren? ‘Ik vind het wel mooie gebouwen, ja. Vooral de zeshoekige vorm van de appartementen. Net een honingraat. Maar vroeger stonden hier nog mooiere gebouwen.’

De twee woontorens heten Super Blekkaard. Dat is de overtreffende trap van Blekkaard. Na de Tweede Wereldoorlog repte de socialistische arbeidersbeweging zich naar de kust. De katholieke rivalen hadden in de meeste badplaatsen al vakantiecentra, het was tijd voor een inhaalbeweging! In Klemskerke konden de socialisten het Torenhof op de kop tikken, een grote boerderij in het heidegebied achter de duinen. ‘Dat was een gure, verlaten streek met gronden die weinig opbrachten’, vertelt Ignace. ‘Onze hof is puur zand.’

Ignace en zijn vrouw hadden de tijd om een mooie tuin aan te leggen, maar de boeren op de heide konden beter leven van toerisme dan van hun land. Heemkring De Haan bezit een groot archief dat de evolutie van het kusttoerisme documenteert. Wanneer voorzitter Ignace thuis de kasten naast zijn computer opentrekt, komen er klasseermappen met oude prentkaarten en op een schrijfmachine getypte fiches tevoorschijn. We bladeren en reizen door de twintigste eeuw. Eerst zetten mensen in alle vrijheid hun tentje op in de duinen. Na de invoering van het betaald verlof in 1936 werd de volkstoeloop te groot. Wildkamperen werd verboden; ondernemende boeren gingen campings uitbaten. Ook het latere Park Atlantis begon als camping. ‘Bussen vol vakantiegangers kwamen naar Klemskerke’, vertelt Ignace. ‘Volwassenen verbleven in slaapzalen, kinderen en groepen in legertenten. In een zijgebouw had je douches. In het begin moest je aangesloten zijn bij de socialistische mutualiteit, later was iedereen welkom.’

We wandelen samen naar Park Atlantis. De twee woontorens herinneren aan de hoogdagen van de jaren 1970. Toeristen bleven maar toestromen, the sky was the limit! Caféhouders in de buurt leerden sneller tappen dan hun schaduw. Twee Luikse architecten, Dubois en Jaminon, hadden al de Blekkaard gebouwd, 400 appartementen waarvoor de socialistische premier Achilles Van Acker handig subsidies had geregeld. Met de Super Blekkaard mocht het duo zichzelf overtreffen.

Het mooiste gebouw, vertelt Ignace, is verdwenen. Waar nu het banale ontvangstgebouw staat, stond een futuristische glas- en houtbouw van de Kortrijkse firma De Coene, helemaal in de stijl van Expo ’58. Het juweeltje is twintig jaar geleden gesloopt. ‘Vanaf de jaren 1980 ging het snel bergaf’, zegt Ignace. ‘Men heeft van alles geprobeerd om Park Atlantis boven water te houden. Zonder succes.’ De Super Blekkaard overleefde de moeilijke tijden gelukkig wel en wordt nu bewoond door tweedeverblijvers. Bij de ingang siert een prachtig reliëf de gevel. De exacte betekenis is voor Ignace onduidelijk, maar je herkent wel duinen, straten, vakantiehuizen. De woontorens hebben gebreken, maar worden onderhouden. ‘Het is puur beton’, zegt Ignace, ‘met verouderde isolatie. Bovendien splijt de gemeenschappelijke gang de meeste appartementen in tweeën. Om van je slaapkamer naar de keuken te gaan, moet je oversteken. Onpraktisch, toch? Maar de Super Blekkaard vertelt een memorabel verhaal. Het is een minder bekend stukje erfgoed dat we moeten koesteren.’