Dieter imkert op het ritme van de natuur
Zaterdag 20 mei is Wereld Bijendag. Met de tentoonstelling To Bee or not to Bee vraagt imker-fotograaf Dieter Telemans aandacht voor de bijtjes, en hij weet precies waarom.
Jij wil graag meer aandacht voor wat bijen doen. Waarom?
Dieter Telemans: ‘Heel veel wilde planten hebben bijen nodig om zich te reproduceren. Zonder bijen verliezen we een heel stuk van onze biodiversiteit én een groot deel van onze groenten en fruit. Meestal denken we dan aan honingbijen die in kolonies leven, maar de meeste soorten zijn solitaire bijen én prima bestuivers. Bij het eerste mooie weer komen de mannetjes uit. Dan de vrouwtjes, die paren en vervolgens gaan ze op zoek naar voeding. Ze maken celletjes in insectenhotels of andere holle pijpjes die ze vinden. In elk celletje leggen ze een eitje en een beetje nectar en stuifmeel. Daarna sterven de vrouwtjes. De eitjes komen volgend jaar uit en dan herbegint die cyclus. De gemiddelde mens - ik ook - weet veel te weinig af van insecten. Die vinden we vervelend. We zijn al lang blij dat we, wanneer we op reis gaan naar Frankrijk, niet meer om de haverklap onze autovoorruit moeten schoonmaken. Maar dat is een slecht teken: insecten zijn nodig voor ons ecologisch systeem en de bij is een indicator. Zie je die minder, dan gaat het slecht met alle insecten.’
Hoe ben je zelf aan het imkeren geslagen?
Dieter Telemans: ‘Ik ben in Afrika opgegroeid en stond heel dicht bij de natuur. Een keer in België ging ik in Brussel wonen en werd een stadmens. Ik miste dat contact met de natuur heel erg. En dat is het fanatische aan imkeren: je leert heel veel van de natuur. Je weet wanneer welke bloemen in bloei staan, bijvoorbeeld. Ik fotografeerde ooit een imker en was zo verrast door de rijke smaak van de honing dat ik besloot ook zelf de stap te wagen. Dus volgde ik eerst cursussen bij een erkende vereniging, imkeren is vandaag complex geworden. Er is de invasie van Aziatische hoornaar, er is de varoa-mijt die de bijen aanvalt … Wij hebben in Brussel een fantastische imkervereniging, er is veel uitwisseling en we helpen elkaar onderling.’
Hoe vaak ben je met je bijen bezig?
Dieter Telemans: ‘Ik heb gemiddeld zo’n vijftien kolonies. Een kolonie is een bijenkast met een koningin en 30.000 tot 60.000 à 70.000 bijen. Mijn kasten staan in vogelvlucht 50 meter van het Atomium. Daar is veel groen, en je hebt het Koninklijk domein met veel bloemenperken. Ik heb er ook in in Strombeek en Dilbeek. Bijenkolonies in de stad doen het heel goed, vaak zelfs beter dan op het platteland, omdat je daar soms te veel monoculturen hebt. Die stadshoning is van perfecte kwaliteit, dat hebben we laten onderzoeken met onze vereniging. Mijn werk als imker gaat in ritmes. In de winter stoor je de bijen zo min mogelijk. Bij het begin van de lente gaan we al een keer kijken, maar toch ook voorzichtig. Zo gauw de temperatuur meerdere dagen boven de 15 graden is, doen we de kasten open en daarna gemiddeld om de twee weken. Ik oogst honing, maar probeer op zo natuurlijk mogelijk wijze te imkeren en geef ongeveer een derde terug aan de bijen. Ik geef ook initiaties om de wereld van de bijen te ontdekken, met een kleine degustatie. Er is een groot palet van verschillende smaken. De honingbij specialiseert zich in de bloemen. Zijn de lindenbomen in bloei, dan gaan ze enkel voor die bloem en dat geeft andere smaak dan andere bloemen. In België hebben we weinig monoflorale honing, omdat we geen hectaren van dezelfde plant hebben. Maar onze honing is zeker even lekker en gezond. Ik hoop dat het publiek niet enkel de honing kan smaken, maar vooral ook het bijtje zelf de ruimte geeft.’
deel Artikel
