Machtig mooi: Moravië

Tsjechië ontdekken? Ik begin in Praag, da’s logisch, maar ik neem al snel de trein naar de trein naar Ostrava, de derde grootste stad van Tsjechië met zo’n 290.000 inwoners. Mijn treinreis door gevarieerd en verstild landschap is prachtig. Al snel zitten we helemaal in het groen en trekken kleine dorpjes, rivieren, bossen en heuvels voorbij. Bij aankomst in het Centraal Station van Ostrava, zo’n 3,5 uur later en 380 kilometer verder, trek ik mijn jas ietsje dichter. Het is een grijze dag, maar tijdens de taxirit naar het historische centrum word ik blij van de roze, gele en blauwe huizen die de dag meteen kleur geven. Ostrava is de hoofdstad van de regio Moravië-Silezië en ligt letterlijk op de grens van deze twee provincies. De Ostravice die door de stad vloeit, vormt de grens. De stad krijgt haar karakter door gebouwen in art nouveau en art decostijl. Een bezoek aan de toren van het nieuwe stadhuis geeft me op 73 meter hoogte een beeld van de skyline. Daar zijn het vooral de mijnschachten en de industriële schoorstenen, omringd door het Beskiden- en Jeseníkgebergte, die het decor vormen. Ze weerspiegelen het recente verleden van de stad. Sommige van die erfgoedparels nemen ons mee naar eind jaren 90, maar heel wat industrieterreinen werden omgebouwd tot culturele hotspots. De stad doet er dan ook alles aan om de bijnaam ‘zwarte stad’ achter zich te laten. Ostrava gaat volop voor schone lucht en een bruisend leven met hippe bars en designwinkels. De steenkool in de grond blijft er onaangeroerd zitten.

Zwarte stad? Ik zie veel kleur...

Ik duik in het industriële verleden van de stad en brengen een bezoek aan Dolní Vitkovice, dé toeristische trekpleister van de stad. Na Praag is het de tweede meest bezochte plaats van Tsjechië. Met een felgele veiligheidshelm op volg ik gids Katharina, die gepassioneerd vertelt over de voormalige koolmijn en ijzerfabriek. Die telde in glorietijd zo’n 40.000 werknemers. ‘Goede arbeiders, want inwoners van Noord-Moravië staan gekend als harde werkers’, lacht ze. We worden rondgeleid door hoogoven 1. Geen cleane bedoening, ik krijg een goed inzicht in de ruwe arbeidsomstandigheden van toen: ‘De werknemers hebben de laatste dag niet meer opgeruimd. Je ziet nog de sporen van het vloeibare ijzer.’ Een mooi overzicht van de site krijg ik vanop de Bolt-toren, een spiraalvormige structuur met loopbruggen die op de hoogoven geplaatst werd. De site is ook een culturele spot met een kunstencentrum en twee musea met techniek in de hoofdrol. Hier vinden ook heel wat evenementen plaats.

Kasteel uit een sprookje

Als je de natuur wil opzoeken, trek je naar de bergen. Van Ostrava rij ik 45 minuten naar het kasteel Hradec nad Moravicí. Onverwachts doemt ineens een sprookjesachtig kasteel voor me op. Het lijkt vanuit de verte wel wat op Disneyland, maar niets is minder waar. Geen draaimolens en knipperende lichtjes, wel prachtige kamers met die vertellen over zes generaties die hier gewoond hebben . Mijn gids Alena leert ons dat het witte kasteel gebouwd werd eind zestiende eeuw en dat het sprookjesachtige rode kasteel pas zo’n 300 jaar later gebouwd werd, als statussymbool. Grote namen uit de kunstwereld, zoals Beethoven, Mozart, Paganini en Picasso logeerden in het kasteel. Nu is het staatseigendom. De familie Lichnov leefde hier zes generaties lang, maar aan het einde van de Tweede Wereldoorlog vluchtten de bewoners naar Brazilië en werd het kasteel geconfisqueerd. Het lag er jaren verwoest en verlaten bij, maar werd volledig gerenoveerd. Sinds 2014 schittert het weer als vroeger. ‘In het kasteel zie je bijna alleen originele stukken. Toen de familie vluchtte, heeft een bediende zoveel mogelijk van de inboedel weggehaald. Dat is de reden dat het kasteel nu weer met die originele stukken ingericht kon worden’, vertelt Alena. Het kasteel ligt in een prachtig Engels park, dat je wandelend of fietsend kan verkennen.

Stroomopwaarts de bergen in

Na deze stevige brok geschiedenis wil ik de natuur in trekken voor wat actie. Op naar het nationale natuurreservaat Praděd, het meest bergachtige gedeelte van Jeseníkgebergte. Gids van dienst is de 72-jarige Jaroslav. Als gepensioneerde reddingswerker in de bergen kent hij kent het gebergte uit zijn duimpje. We vertrekken voor een 6 kilometer lange wandeling met een klim van 500 meter door dicht bebost gebied. Het is een pittige trektocht op een slingerend pad langs de oevers van de rivier Bílá Opava. Stevige, waterdichte stapschoenen wegen misschien door in je koffer, maar zijn geen overbodige luxe. We trotseren smalle paadjes, glibberige kliffen, plankbruggen en trappen. Het geluid van stromend water vergezelt je de hele tocht stroomopwaarts. Ik wandel in bebost gebied met vooral naaldbomen; het is er heerlijk fris. Een open plek met kleine boompjes verraadt dat het bos het hier hard te verduren heeft gehad. ‘In 2004 hadden we een vreselijke storm die maar liefst 7 hectare bos heeft verwoest. Je ziet het nog aan de jongere bomen en dode boomstronken’, vertelt de gids. We worden vergast op prachtige watervallen, groot en klein. De hoogste stort indrukwekkend 8 meter naar beneden in de rivier. Jaroslav wijst ons ook op een prachtige plaats: de ‘never ending rain’. Een sprookjesachtig plekje waar het water in hele fijne straaltjes naar beneden komt. Bij zonlicht kan je hier het kleurenspel van de regenboog zien.. maar ik heb vandaag pech.

Boven de wolken

Na een klim van enkele uren stappen we nog 2 kilometer verder op makkelijker paden. De wind blaast steeds strakker; een stop in het skidorpje Ovčárna doet deugd. Ik warm op met een Praded, een lokale likeur van 38 graden, genoemd naar de gelijknamige berg. De Praded is de hoogste berg van Moravië, hij staat straks ook nog op het programma. Eerst nog even proeven van zowel de donkere als de lichte versie van de kruidenlikeur Praded. Op het midden van onze tafel worden de lokale specialiteiten Utopenec (worstjes) en Korbacin (schapenkaas). Buiten liggen enorme opeengestapelde stenen op een hoop. De legende vertelt dat heksen uit de hele regio hier nu en dan samenkomen. Genoeg gegeten, we rijden naar de top van de Praded. Op 1492 meter hoogte word ik verrast met een prachtig uitzicht over de bergen. In de stilte daarboven voel ik me overdonderd door de pracht en de kracht van de bergen. Het kan nog hoger: naast ons staat een 146,5 meter hoge zendmast, die nu een toeristische attractie is. Hoewel we net na openingstijd arriveerden, mogen we toch nog even naar boven. De wind blaast rond de toren en dat voe je binnen! De wolken vliegen in sluiers langs mijn hoofd voorbij. Bij helder weer kun je van hier de Hoge Tatra in Slowakije en de Lage Alpen in Oostenrijk en Polen zien. Nu is het zicht beperkt, want we zitten letterlijk met ons hoofd in de wolken.

Na deze actieve dag voel ik me moe, maar voldaan. Ik ben blij dat ik even kan uitrusten in het kuuroord Karlova Studánka. Deze bergspa is de hoogste van Tsjechië en biedt zowel ontspannende wellness aan als kuren op doktersvoorschrift. Door de gezonde berglucht vinden vooral patiënten met luchtwegproblemen de weg naar hier.

Paddenstoelen plukken

Karlova Studánka is ook de uitvalsbasis voor heel wat fijne wandelingen. Na de watervalwandeling gisteren trek ik vandaag nog eens de natuur in. Ik wandel door de prachtige naaldbossen, de groenschakeringen van de mossen creëren een mysterieuze sfeer. Even denk ik een kabouter te zien die zich snel verschuilt in zijn paddenstoel. ‘Het is de tijd van de paddenstoelenpluk’, vertelt Dita. ‘Dat is een nationale activiteit. Elke Tsjech kent al van kleinsaf de verschillende soorten en kan de eetbare van de giftige onderscheiden. Vroeger ging ik ook vaak met mijn vader in het bos ons mandje vullen. Om 6 uur ’s morgens gingen we al op pad. Omdat we al de anderen zouden voor zijn’, lacht ze. Een wandeling van een halfuur brengt ons naar het uitkijkpunt Rolandův kámen. Op een rots kijk ik boven de boomtoppen uit over de regio. Het is tijd om even stil te worden, de heerlijke berglucht diep in te ademen en vooral… te genieten. Je kan van hieruit ook een uitstap maken naar de langste hangbrug ter wereld. De loopbrug ‘Sky Bridge 721‘ werd in het voorjaar geopend in het Moravische Dolní Morava, op ruim 1u15 rijden van Karlova Studánka. Ze overbrugt een afstand maar liefst 721 meter.

Verzonken dorp

De laatste uitstap leidt me naar het stuwmeer van Slezská Harta. De schoonheid van het meer en het landschap raakt me. Het is een geliefde plek voor watersportliefhebbers. Het stuwmeer, met een oppervlakte van meer dan 8 km², is het drinkwaterreservoir van de stad Ostrava. Eind jaren 1980 werden dorpjes vernietigd om het meer te creëren. ‘De bedoeling was om het in 10 jaar gevuld te krijgen, maar door grote overstromingen, liep het reservoir al in amper twee jaar vol. Diep onder het wateroppervlak ligt nog een brug. De overheid was in snelheid gepakt’, vertelt een gids aan boord van een elektrische boot. Ruim een uur varen we in alle rust op het meer. In een uithoek komen we langs een kerkje, het enige overgebleven bouwwerk van het ondergelopen dorp Karlovec. De bosrijke omgeving van het meer is ideaal voor wandel- en fietstochten. Sommige heuvels zijn ontstaan uit vulkanisch gesteente, mMaar ik heb niet het gevoel dat het warm wordt onder mijn voeten. De vulkaan was enkele miljoenen jaren geleden voor het laatst actief.