Stoppen in Nancy

De bronzen man met de dikke buik vormt het middelpunt van Nancy. Door hem hoort Lotharingen dit jaar 250 jaar bij Frankrijk. En viel Lodewijk de Vijftiende van het voetstuk waar hij, Stanislas Leszczynski, voormalig koning van Polen, nu staat te blinken. Lodewijk had Stans dochter gehuwd en dacht een een-tweetje op te zetten met schoonpapa.

De deal? Jij wordt hertog van mijn nieuw voogdijgebied Lotharingen. Bij je dood annexeer ik de hele handel. Stan was zestig, dat zou heel snel snor zitten. Helaas leefde schoonpapa nog 28 jaar en kreeg hij elk jaar één procent van het Franse budget toegestopt. Dat spendeerde hij aan: het stadspark La Pépinière. De botanische tuin Jardin Godron. De met stadspaleizen omzoomde Place de la Carrière en Place de l’Alliance. En vooral de Place Royale die vandaag Place Stanislas heet.

Het stadhuis is een barok paleis. Met wat fantasie worden de Nationale Opera en het Museum voor Schone Kunsten de zijvleugels. Er zijn gouden poorten, fonteinen, een triomfboog en gevels versierd met antieke goden. Lodewijk prijkt nog op het medaillon bovenaan op de triomfboog. Maar zijn standbeeld is vervangen door dat van Stan. Terwijl Nancy steeds harder op Versailles ging lijken, stevende Versailles af op het bankroet. Daar kwam een Franse Revolutie van. Bye bye Lodewijk!

Place Stan – niemand zegt Stanislas in Nancy – lees je als een dik boek. Alle beelden en versieringen op gevels, hekken en fonteinen betekenen iets. De trend zet zich door als je gaat huizen kijken in de omringende straten. De architecten en artiesten van de art nouveau die rond 1900 de stad verbouwden, dachten na over elk detail.

Drie tips.

1. Meubelmaker Louis Majorelle versierde de kasten en het vloermozaïek van Pharmacie Le Ginkgo (Rue Dominicains 38) met ginkgobladeren.
2. Bij de bank Crédit Lyonnais (Rue Saint-Georges 9) klautert een klimop naar de enorme glazen koepel van glaskunstenaar Jacques Grüber.
3. Hetzelfde tweetal verfraaide de Kamer van Koophandel (Rue Henri-Poincaré 40). Hun glas-in-loodramen tonen de drie industrieën van Lotharingen: glasblazerij, mijnen en chemische industrie (de Belgische firma Solvay).

Huizenjacht, deel 2. In de buitenwijken bouwden de rijke burgers van de art nouveau droomvilla’s in het groen. Wij gaan helemaal uit onze dakkapel voor de met bloementegels versierde huizen van de Rue Félix Faure, maar het onbetwiste meesterwerk is de Villa Majorelle, de woning van meubelmaker Majorelle. In 2017 kreeg ze haar oorspronkelijke meubilair terug.

De traphal biedt meteen spektakel. ‘De spiegel tegenover het venster haalt de natuur binnen’, zegt onze gids. ‘De plant in het glasraam is de judaspenning, haar blaadjes lijken op munten. Tijdens de art nouveau pronkte je met je rijkdom.’ Zeg dat wel. In de gevel zijn baksteen, hout, keramiek en smeedijzer gebruikt. Zelfs de schouwen en de dakgoten zijn versierd. Een Franse haan kukelt richting Duitsland, toen slechts vijftien kilometer verderop.

… proef je de echte macaron. Dat wil zeggen: het oorspronkelijke amandelkoekje. Nicolas Génot van het Maison des Soeurs Macarons kent het recept, en hij alleen. Hij leerde het via zijn voorgangers van twee nonnetjes die in 1792 een koekjeshandel begonnen. Hun pas opgedoekte klooster had het recept onrechtstreeks uit de keuken van Catharina de’ Medici. In Toscane heet de macaron ‘amaretto’.

Mijnheer Génot lacht om de Nederlandse betekenis van zijn naam en schuift de koekjes in de oven. ‘Ik hou van erfgoed’, zegt hij, ‘ook als het eetbaar is.’ Hoe kan een recept dat alleen amandelen, eiwit en suiker bevat, zo geheim zijn dat je het deeg maakt in een vergrendelde keuken? Mijnheer Génot glimlacht. ‘Ik vertel je het verschil: alleen ons recept geeft de perfecte krokante korst met craquelures.’