Tsjechië: de Bohemen

Met een beetje geluk zie je bij de landing in Praag door je vliegtuigraampje de Gouden Stad aan de Moldau meteen in al haar glorie liggen. En zo duik je met je citytrip recht de lijst van het Unesco Werelderfgoed in. Het hart van de ‘Stad van de Honderd Torens’ staat als geheel op de lijst, goed voor 866 hectare bezienswaardigheden.

Trek liefst vier tot vijf dagen uit. Dan heb je de tijd om eens rustig de toerist uit te hangen en een terrasje te doen, een boottocht te maken, bij de Karelsbrug een pedalo te huren, net als de locals een boekje te lezen in de beeldenrijke tuin bij het parlement, de tram te nemen naar de buitenwijken, een van de vele concerten bij te wonen, te flaneren over de Karelsbrug, of ’s avonds bij een glaasje aan de oever van de Moldau naar de riviercruisers te kijken.

Laat de reisgids in je tas en ga voor een eerste kennismaking gerust mee met een van de gratis gidsen, die bij de astronomische klok of op het plein van de oude stad een internationaal gezelschap op sleeptouw nemen door de stad en naar de burcht hoog op de heuvel.

Liefhebbers van architectuur ervaren Praag als een kijkboek van bouwstijlen: van romaanse kunst en art nouveau tot kubisme en het hedendaagse ontwerp van Frank Gehry voor het kantoorgebouw van winkelketen Fred & Ginger.

Een bezoek aan burchtwijk Hradčany is een van de highlights van Praag. Houd er liefst een hele dag voor vrij, zeker als je ook enkele musea en kerken - zoals de rijke Sint-Vituskathedraal of verderop de Loretakerk en de barokke bibliotheek - wilt bezoeken in deze stad in de stad, met de schilderachtige straatjes en pleinen.

Aan de toegangspoorten van de burcht zorgt de aflossing van de wacht voor het nodige spektakel. Flaneren in dit gigantische complex is gratis, maar voor een bezoek aan de kathedraal, musea of het Gouden Straatje (superdruk overdag, beter in de late namiddag) koop je een ticket op het eerste binnenplein. Boven liggen fraaie tuinen en je kunt de helling weer afdalen door een wijngaard.

Een must in de benedenstad is de Joodse wijk, met verschillende synagogen en het indrukwekkende kerkhof. Het is het oudste van Europa en telt zo’n 12.000 grafstenen. In de Pinkassynagoge zijn de namen van meer dan 77.000 slachtoffers van de Holocaust in de muren gekrast en word je stil van de kindertekeningen uit het kamp Terezin.

Voor een panorama over de beroemde daken van Praag kun je verschillende torens beklimmen, bijvoorbeeld in het Klementinum of bij de Karelsbrug. En als het wat chiquer mag: ook niet-hotelgasten kunnen terecht op het dakterras van het Intercontinental, voor een hapje en een drankje met spectaculair uitzicht. En mocht je heimwee hebben: vlak bij dat hotel zit een Belgisch restaurant. 

Een uurtje ten oosten van de hoofdstad ligt het rustige Kutná Hora, bewaard als een zilveren reliekschrijn.  In de middeleeuwen was deze stad - rijk geworden dankzij de zilvermijnen - na Praag de tweede belangrijkste stad van het land. In wat nu het stadhuis met museum is, werden toen de munten geslagen door Italiaanse vaklui. Vanaf de 15de eeuw was het ook de zetel van de Tsjechische koningen.

De zilvermijnen zijn intussen gesloten en de stad moet het nu  – met een dicht netwerk aan wandel- en fietsroutes – vooral van toerisme hebben, al kent de wijnbouw op de hellingen stilaan ook een revival. In Kutná Hora staan zowel de historische binnenstad met de kronkelende straten als de twee kathedralen en de knekelkapel van Sedlec op de lijst van Unesco.

Je vindt moeiteloos de laatgotische Sint-Barbarakathedraal uit 1388. De weg ernaartoe - langs het indrukwekkende voormalige jezuïetencollege waarin nu een galerie voor moderne kunst huist - lijkt wel een kloon van de Karelsbrug in Praag, met elf barokke beeldengroepen op de brugleuning. De kathedraal zelf, met het driedelige tentdak en de sierlijke luchtbogen levert hét iconische beeld van Kutná Hora.

Binnenin is deze kathedraal verrassend licht, met een koorommegang, barokaltaren in de zijkapellen, prachtige ribgewelven, fraai bewaarde fresco’s en art nouveauglasramen.

Op het terras bij de kerk krijg je een schitterend panorama over de stad. Grote concurrent van deze kathedraal van het volk was de Maria-Hemelvaartkerk in Sedlec, aan de stadsrand.

Deze dertiende-eeuwse gotische kerk was eigendom van de cisterciënzermonniken. De bijbehorende abdij werd platgebrand tijdens de Hussietenoorlogen. In het klooster naast de kerk kwam later gek genoeg een tabaksfabriek en nu een tabaksmuseum, gesponsord door Philip Morris.

Architect Santini tekende ook de kapel op de begraafplaats van het klooster aan de overkant. De crypte van de kapel, een bizar versierd knekelhuis, is een van de drukst bezochte plaatsen van Centraal-Bohemen. Dit ossuarium bevat naast schedelpiramides ook kunstwerken zoals een wapenschild, een monstrans of lange slingers, en allemaal gemaakt uit beenderen en schedels van veertigduizend mensen.

Het neogotische kasteel van Orlík is ook een stop waard. Niet geselecteerd als werelderfgoed maar zeker een attractie is de burcht van Zvíkov. De
ligging op een afgelegen beboste heuvelkam aan de samenvloeiing van de Moldau en de Otava draagt daar zeker toe bij.

Van deze burcht resteren een stoere dertiende-eeuwse ronde toren, een kloostergang en verschillende binnenpleinen en gebouwen.

Families komen hier relaxen, picknicken, een boottochtje maken of kijken naar roofvogeldemonstraties.

Onderweg zuidwaarts rijd je ook door de belangrijkste stad van Zuid-Bohemen, České Budějovice en langs de Budvarbrouwerij, nog steeds staatseigendom. De stad heet in het Duits Budweis en pronkt met het grootste marktplein van Tsjechië. Budvar of Budweiser (niet te verwarren met de Amerikaanse naamgenoot!) betekent voor deze stad zoiets als Stella Artois voor Leuven.

Helemaal in het zuiden ligt Český Krumlov mooi te wezen in de uitlopers van het Bohemer Woud aan een paar meanders van de Moldau. Voor romantische middeleeuwse stadjes als dit is het begrip schilderachtig uitgevonden. Moeilijk voor te stellen dat deze stad pas in de jaren negentig ontdekt werd, nadat het tijdens het communistische regime tijdenlang verwaarloosd was.

Český Krumlov, waarvan de historische binnenstad met meer dan driehonderd gotische en renaissancewoningen en het immense kasteel als geheel op de Unesco-lijst prijkt, is een plaatje. En ook een van de grootste toeristische trekpleisters van het land, met 1,2 miljoen bezoekers per jaar tegenover 95.000 inwoners.

‘Český Krumlov is nooit veroverd geweest, nu wel door het toerisme’, zegt onze gids, gehuld in historische klederdracht. In de autovrije benedenstad langs de snelstromende Moldau is het druk. Slenteren is er de boodschap, door de smalle straatjes met gevels in pasteltinten, langs de talloze restaurants, terrasjes, souvenirwinkels en het marionettenmuseum.

Typische souvenirs zijn hier juwelen in zilver of barnsteen, handpoppen (echte handgesneden marionetten zijn peperduur), keramiek en Tsjechische Bataschoenen. We volgen onze edelman over het centrale plein Náměsti Svornosti met het raadhuis in arcadestijl en het martelmuseum. Langzaam gaat het de andere heuvel op, langs prachtige sgraffitogevels de vijftiende-eeuwse gotische Sint-Vituskerk en het voormalige jezuïetencollege (nu een chic hotel) en met doorkijkjes naar de kasteelheuvel.

Ook schilder Egon Schiele (1890-1918) woonde en werkte hier. Zijn huisje vind je iets buiten het centrum, in de omgeving van het fotografiemuseum en van de voormalige Joodse synagoge, waarin nu een streekmuseum ondergebracht is. Ook dit stadsgedeelte, aan de derde Moldaubocht, wordt nu ontwikkeld.

Maar dé trekpleister is hier natuurlijk het kasteel op de rotsheuvel die heel het stadje domineert: een complex met veertig gebouwen, vijf binnenpleinen, een schitterend beschilderde toren, de kanonnen van

Nog meer unesco Werelderfgoed vind je 15 kilometer ten westen van Český Krumlov. Daar ligt het dorp holašovice, beschermd om de landelijke barokstijl van de huizen. Bokrijk in een chic jasje.

Tekst en foto’s Viviane Bulthé

Dit artikel is verschenen in april 2014.