Tussen wandelende duinen

Sinds 2002 beperkt intercommunale Aquaduin de waterwinning tot het naburige Calmeynbos. Dat legt samen met de Oosthoekduinen en de Houtsaegerduinen – en uiteraard het 5 km lange strand – een ring van natuur rond De Panne: het grootste duinmassief aan onze kust, waarvan de 350 ha van het natuurreservaat De Westhoek het leeuwendeel vormt. In 1957 was dit het eerste reservaat van het land, maar het is al 7 à 8 eeuwen oud. Tussen de lagere kopjesduinen liggen 25 tot 30 m hoge reuzen. Ze verplaatsen zich tot 7 m per jaar en laten zo een lage, vochtige ‘panne’ achter, in het begin van de zomer vol orchideeën.

In de Sahara

In 1948 bestond 105 van de 350 ha van De Westhoek uit zand. De centrale stuifduin die in de volksmond de ‘Sahara’ genoemd werd, was in 2010 nog slechts 13,5 ha. De biologische dynamiek was stilgevallen. Zandverstuiving is de motor voor biodiversiteit. De afgelopen jaren heeft Natuur & Bos 7 ha van de verhelmde centrale wandelduin afgegraven.  Om de duinen rustig te laten stuiven, zijn ze nu ontoegankelijk, behalve op de bewegwijzerde paden en in een speelzone.

Bijzondere vogelshow

Enkel welkom op 200 ha van het reservaat zijn grote grazers, als konikpaarden en Schotse hooglanders. In de lage begroeiing knabbelen vooral huisslakken aan het groen. Hoe warmer het zand – dat kan tot 55 °C heet worden – hoe hoger ze klimmen. Je hoort de tjiftjaf, de koekoek en de explosieve Cetti’s zanger, maar de show wordt gestolen door een nachtegaal die het ene wijsje na het andere brengt.

Duindoorn en wilde asperge

Alom aanwezig in de duinen zijn de duinhoornstruiken, die aan het eind van de zomer vol oranje bessen staan. Het zijn slimme woekeraars, die zich met hun beharing beschermen tegen uitdroging. De kalkrijke zuidhellingen staan vol sterrenmos, met hier en daar een zeldzame blauwe zeedissel. Je vindt hier ook grote zandkool, ook wel wilde rucola genoemd, en hoog uitgeschoten groene asperges. Uiteraard is plukken verboden.

Terug naar het beton

Slechts een dikke 200 m van de ingang tot De Westhoek aan de Schuilhavenlaan sta je al op het strand. De zeereepduinen worden ervan gescheiden door een restant van de Atlantikwall en de betonnenwandeldijk. Het verschil met de reservaatduinen is zichtbaar: in de strandduinen moet het soms zelfs aangeplante helmgras hen fixeren en woekeren oneigenlijke planten als de rimpelroos en bosrank. Voor de duinen komen weinig eisen stellende pioniersplanten als zeeraket en biestarwegras op.

Download hier de gps-route van deze wandeling.

Reporter Koen bezocht de duinen met natuurgids René Billau, hij kent De Panne als zijn broekzak. Lees de gedetailleerde rondleiding in Pasar magazine. Dit nummer verschijnt op 26 augustus 2022.