Shakespeare's fietsroute

Een klas Franse schoolkinderen dringt samen met ons naar Shakespeare’s Globe, een gigantisch vakwerkhuis met hoge, kleine ramen tussen de Theems en het reuzenrad de London Eye. Het originele theater stond iets verderop en ging vierhonderd jaar geleden al in de vlammen op tijdens een voorstelling van Hendrik VIII.

De toeschouwers hielden van spektakel en de regie liet op de scène een kanon afschieten. Meteen stond ook het rieten dak in lichterlaaie. Deze reconstructie is neergezet om de erfenis van Williams theater te blijven uitdragen.

Raar toch, zo’n theater met een buitenring van overdekte houten loges en een middenplein in de openlucht. Dat moet je in zijn tijd en context zien. In de loop van Shakespeares carrière ontwikkelde het theater zich van scheef bekeken volksvermaak naar geaccepteerd en leerrijk toneel.

In de loges zat de betere klasse, op het middenplein stond het volk, sardienen in een blik. William - zelf ook acteur - was dol op al dat gedring bij de bühne. Hij spoorde de acteurs zelfs aan om te improviseren en te dollen met het publiek. Rock en lol mochten er zijn.

Ook buiten de hoofdstad gaat de tocht over verkeersluwe wegen. Soms zijn dat paden van het bewegwijzerde National Cycle Network, soms fiets je zelfs door koninklijk domein. Het is toeristisch druk rond het kasteel van Windsor, maar in de achtertuin van de Queen fietsen we prinsheerlijk door een weids en glooiend landschap van velden en bossen, parken en tuinen.

De royals laten zich niet zien, maar dat deert niet. Onze gelegenheidsbegeleiders kunnen hun adoratie voor het koningshuis niet wegsteken. Als we Eton binnenrijden, weten we dat zelfs de witte zwanen op de Common de koningin toebehoren. Afblijven dus.

Toch kan het niet altijd zonder auto’s en stadscentra. De tragere fiets nodigt uit tot rondkijken en genieten, waardoor ik als vastelander nogal wat moeite heb met links houden. Gelukkig zijn de Engelsen nette chauffeurs. Ze matigen snelheid als ze je zien, rijden ruim om je heen bij het voorbijsteken en laten je voor op kruispunten en splitsingen. Ze oefenen zelfs geduld, zonder toeteren. Fijn.

In de Chilterns heb je niet meteen last van gerij. De Engelsen zijn dol op dat landschappelijk fraaie gebied met zijn dorpjes, zijn heuvels en zijn bossen, zijn kalk en kiezel voor de bouw in de ondergrond, zijn meubelmakers en zijn eeuwenoude Ridgeway, Engelands oudste weg. Daar geeft het fietsnetwerk ons ruim baan en passeren we de gigantische waterplassen van de Olympische roeikampioenschappen. Er wordt nog altijd flink aan de riemen getrokken.

Nu we toch in goed gezelschap verkeren, maken we meteen een luchtsprong naar Oxford. Fietsvriendelijk, dat spreekt. Daar hebben de duizenden studenten debet aan. Detective Endeavour Morse bracht er zijn hele leven door, wij toeren in een flits rond de Radcliffe Camera en snuffelen wat rond op het binnenplein van de waanzinnig geletterde Bodleian Library.

Ik heb niet eens de tijd om mijn neus binnen te steken in de schola moralis philosophiae, maar voor een groepsportret onder de pittoreske Hertford Bridge in New College Lane stappen we wel af. Studenten noemen haar de Brug der Zuchten. Een beetje naar Venetiaans voorbeeld, maar volgens stadsgidsen met fantasie vooral omdat de jongelui van Hertford College eeuwenlang over dit gesloten bruggetje naar hun examen sloften.

Als iemand het ook nog waagt om op het binnenplein van Oriel College de grasmat te raken, vliegen we er meteen uit. Alleen professoren en eenden mogen de lawn kruisen. Als compensatie trakteren we onszelf op een bezoek aan Blenheim Castle in Woodstock. De elitaire Britse variant, niet het Woodstock van Jimi Hendrix.

Kijk met een oog naar de grootte van het slot achter de voordeur en je voelt je nog maar half zo groot. Kijk met het andere naar het beschilderde plafond van de twintig meter hoge Great Hall en je halveert jezelf nog een keer. Zelfs de erudiete gids gaat met een minzaam glimlachje twee treden boven je op de maatschappelijke ladder staan. Natuurlijk studeerde hij of zij cum laude af in de kunstgeschiedenis.

Omdat hij tien jaar na elkaar geen enkele veldslag had verloren, kreeg John Churchill halfweg de achttiende eeuw samen met het landgoed de titel van hertog van Marlborough cadeau. Er was hem nog een pak geld erbovenop beloofd en de hertog begon meteen exuberant te bouwen. Toen de geldkraan uiteindelijk dichtging - iedereen krijgt al eens een crisisje te verduren - moest de arme man wat inbinden. Het is er niet echt aan te zien.

Meubels, schilderijen, porselein, servies, tapijten, ze zijn allemaal van topkwaliteit en vertellen mee de geschiedenis van de adellijke familie. Waren ze betrokken bij veldslagen in Wynendael en Oudenaarde, een paar wandtapijten doen dat kamerbreed uit de doeken. En nu we toch op Vlaamse bodem zijn: Antoon Van Dyck uit Antwerpen maakte faam als hofschilder in Engeland. Wel, de Marlboroughs hebben wat van zijn werkjes naast de schoorsteen hangen. Ook Winston Churchill kom je tegen op Blenheim Castle.

Nog één keer gaan we op de pedalen. Door de prachtige Cotswolds, een brok natuur waar zelfs de Britten over elkaar heen struikelen op zoek naar groen en de vermeende rust van idyllische dorpjes.

Mis Chipping Campden met zijn gezellige High Street niet. In de middeleeuwen was het een centrum van de wolhandel en sindsdien bleef het zo goed beschermd dat het uitgroeide tot een toeristische topper met winkeltjes, brocanterieën, allerlei handwerk en restaurantjes.

Pas als we Stratford-upon-Avon binnenrijden, breekt de zon echt door. Een scooterclub bezet een zonovergoten terras, jonge ouders duwen kinderwagens langs de oever van de Avon.

Op het gras picknicken late volgelingen van Johnny Rotten. En dat allemaal onder het alziend oog van The Bard himself, Lady Macbeth, Hamlet, Prince Hall en Fallstaff van het Gower Memorial.

Een boogscheut daarvandaan oefent en speelt de Royal Shakespeare Company. Het wereldvermaarde gezelschap doet dat al sinds 1877. Heb je de kans, volg dan een bezoek achter de schermen en leer dat ze er letterlijk alles zelf maken en ineen knutselen om van elke voorstelling een levensecht spektakel te maken. Alleen het kunstbloed kopen ze aan, met melkkannen tegelijk.

Ingewijden vertellen dat het erg stroperig spul is, maar wel lekker. De coulissen zijn nog het leukst. De attributen hangen er in volgorde klaar voor de volgende opvoering. Met kleine spiekbriefjes en kattebelletjes voor de acteurs. We ronden af in Shakespeares geboortehuis in Henley Street. Williams vader was leerlooier en handschoenmaker. Later kwam hij in de gevangenis terecht omdat hij geld uitleende tegen woekerwinsten. Tenminste, dat vertellen je de verklede kamerbewakers als je om uitleg vraagt.