Parijs te voet

Parijs telt drie bewegwijzerde Traversées. Met de eerste doorkruis je de metropool van west naar oost, van Bois de Boulogne naar Bois de Vincennes. De tweede route loopt van het noordelijke Parc de la Villette naar het zuidelijke Parc de Montsouris. De laatste vertrekt in Bois de Vincennes en gaat via het noorden, langs Montmartre, naar het westelijke Parc Monceau.

De wandelroutes werden in 1988, onder impuls van de toenmalige burgemeester Jacques Chirac, in het leven geroepen. ‘Om de sensatie van Parijs door de eeuwen heen te ervaren én om de quartiers op hun eigen ritme te ontdekken’, lezen we in Paris  à pied, de Topo-guide met de routebeschrijvingen. En inderdaad, we krijgen wijken, waterlopen, bruggen, parken... te zien waar de modale toerist nauwelijks weet van heeft.

In het negentiende arrondissement - quartier met de pont de Flandre uit 1885 - waren ooit slachthuizen en beestenmarkten. De oude gebouwen maakten in 1979 plaats voor het futuristische Parc de la Villette met zijn moderne expohallen en musea.

In het park blinkt La Géode in de zon. De weerspiegeling van de blauwe lucht en de gebouwen brengen de intrigerende bol tot leven. Hier start onze vierdaagse tocht. We zullen drie dagen lang twintig kilometer stappen langs Traversée 2, de laatste dag reserveren we voor acht kilometer van Traversée 1.

Na een bezoek aan het Cité des Sciences - wetenschap wordt er op een speelse manier uitgelegd - steken we het Canal de l’Ourcq over. Voor we het goed beseffen, ligt het gigantische park achter ons en wandelen we in een jodenbuurt.

De wandelroute mijdt de grote avenues en zoekt een weg tussen woonblokken en langs steegjes en zijstraatjes. Geel-rode markeringen duiden het kronkelende parcours aan. Bij een joodse bakker kopen we koosjere broodjes en na een lichte klim botsen we op een eerste verrassing.

Achter een langgerekt park ligt in een gapende diepte het kerkhof van La Villette. Hier hoor je alleen kwetterende vogels in hoge bomen. Na wat stevig klimmen wacht nog een verrassing.

Op een plateau - 128 meter hoog - in het voormalige dorpje Belleville dragen geplaveide, verkeersvrije straatjes namen als Villa Cronstadt, Villa de Bellevue, Villa de Fontenay... Het zijn privéstraatjes of voies privées, met 250 kleurrijke villa’s uit het begin van de vorige eeuw.

Op een boogscheut van dit charmante stiltegebied ligt Parc des Buttes-Chaumont, een groene long in Noord-Parijs. Op de heuvel met een Korintische Vestatempel krijgen we een panoramisch uitzicht tot voorbij de Sacré-Coeur in Montmartre.

Het park is bekend om de communistische schrijvers die er ronddoolden en om z’n heuse grot met stalactieten. Net buiten het park leiden achtenzeventig trappen naar La Butte Saint-Chaumont.

Op een bankje genieten we van de vergezichten, van een ecologische privétuin en... een wijngaard.

De volgende dag starten we aan het Canal Saint-Martin, waar de rommelmarktjes, sluizen, kaaien en schilderachtige boogbruggetjes voor een gezellige sfeer zorgen. Terwijl een volgestouwde toeristenboot een sluis binnenvaart, steken wij het kanaal over en belanden in het tiende arrondissement.

Hier opende de Belg Eddy van Bell in 2010 Choco-Story, een origineel museum dat met veel gevoel voor nostalgie het verhaal van de cacaoboon, de chocolade en de praline vertelt. In het elfde arrondissement is het even zoeken naar het appartement van Bernard Marchois. Op z’n zestiende ontmoette hij de beroemdste zangeres van Frankrijk: Edith Piaf. ‘Ik wist dat ik haar herinnering in ere zou moeten houden. Daarom begon ik als tiener al aan mijn Piaf-verzameling.’

Twintig jaar later kocht Bernard dit appartement, waar zijn idool in 1933 ook even woonde. Twee ruimtes ademen zo’n intense Piaf-sfeer uit dat je denkt dat ze elke minuut kan binnenkomen.

Via de Place de la République, met het beeld van Frans nationaal symbool Marianne, komen we daarna in het derde arrondissement. Le Marais is een van de oudste buurten van de Franse hoofdstad.

Ooit was het moerasgebied waar tempeliers de plak zwaaiden, nu bepalen chassidische joden het straatbeeld.

Tussen joodse winkels en twee synagogen ontdekken we een originele patissier, L’ de génie. Mini-eclairs met ontelbare smaken en kleuren doen ons watertanden.

Tijd voor een les geschiedenis in het Musée Carnavalet, enkele straten en parkjes verder.

Op de binnenkoer pronkt een bronzen beeld van Louis XIV, de zonnekoning. De hele stadshistorie wordt hier verteld.

We zijn onder de indruk van de zalen over La Révolution met een maquette van de Bastille en schilderijen over de laatste levensdagen van Louis XVI en Marie Antoinette.

Interessant is de maquette van het île de la Cité uit de zestiende eeuw. Maar voor we écht naar dat eiland gaan, amuseren we ons in het Musée de la Curiosité et de la Magie: een paradijs van goocheltrucs, illusies en mysteries.

Dan stappen we verder richting bekend terrein: het vierde arrondissement met de Seine, Île de la Cité, de Notre Dame, het quartier Maubert-Saint-Séverin, de pittoreske Rue Galande en het indrukwekkende Panthéon.

Op Île Saint-Louis smullen we bij Berthillon van het beste ijs van Parijs.

In de Crypte Archéologique onder het plein voor de Notre Dame ontdekken we op touchscreens en grote beeldschermen de allervroegste geschiedenis van Parijs.

We slenteren door oude dorpsstraatjes met namen als Rue des Orchidées, Rue des Iris en Rue Michal met het kleinste huisje van Parijs. De beschermde villaatjes roepen de sfeer van de Elzas op. Enkele straten verder ligt het eindpunt: het Parc de Montsouris, letterlijk ‘muizenberg’. Het park heeft weidse glooiingen en de mooiste acacia’s, ceders en kastanjebomen. Net als Parc des Buttes-Chaumont werd het aangelegd in opdracht van stadsarchitect Georges-Eugène Haussmann.

Hausmann kreeg in de negentiende eeuw de opdracht van keizer Napoleon III om nieuwe boulevards, parken en gebouwen te ontwerpen en is zo grotendeels verantwoordelijk voor het uitzicht van Parijs. Het Parc de Montsouris is zestien hectare groot en geïnspireerd op een Engelse tuin. Vladimir Lenin, die een tijdje als banneling in Parijs woonde, schreef er enkele toespraken in de muziektent.

In het naburige veertiende arrondissement duiken we vijfendertig meter onder de grond, naar de Catacomben. In deze oude steengroeve werden in de negentiende eeuw beenderen van zes miljoen Parijzenaars op elkaar gestapeld – de stadsbegraafplaats Les Halles was een bron van infecties en daarom werden de beenderen naar hier overgebracht.

In het museum kan je heuse muren van schedels en botten bewonderen. Onze mond valt open als we, terug boven, onze rugzakken moeten tonen. De controleur knikt - ‘Jazeker, mensen stelen hier!’ - en hij toont beenderen en schedels die hij heeft onderschept.

Baron Haussmann liet duidelijk z’n sporen na in het Parijse groen. Onze vertrekplaats op de laatste wandeldag - het Bois de Boulogne - werd dankzij hem een ontspanningsplek voor alle Parijzenaars.

Tot diep in de achttiende eeuw was het privéjachtgebied van de koningen en hun entourage, maar Haussmann sloopte de muren die van het bos een exclusief adellijke gelegenheid maakten.

Langs de Porte de la Muette dringen we het vijftiende arrondissement binnen. Hier steeg in 1783 de eerste luchtballon op, om vijfentwintig minuten later te landen op... la Butte aux Cailles.

Via de Rue des Vignes en langs het huis van schrijver Honoré de Balzac bereiken we de ijzeren ‘dubbeldeksbrug’ Bir-Hakeim.

Met de Eiffeltoren in het vizier steken we de Seine over, boven ons denderen metrostellen naar het centrum.

Vanuit het Parc du Champ de Mars, waar in 1780 de eerste openbare paardenkoers van Parijs plaatsvond, zien we de wachtrijen voor de beroemdste toren ter wereld.

Omdat we gereserveerd hadden, raken we toch snel op de tweede verdieping. We genieten met volle teugen van het uitzicht en de sfeer die altijd even magisch blijft.

Tien minuten verderop ligt Hôtel des Invalides. We trekken ruim een uur uit voor het Musée de la Seconde Guerre Mondiale. Het maakt indruk door originele voorwerpen, maquettes en intrigerend filmmateriaal. Natuurlijk gaan we ook naar de Dôme waar Napoleon in 1840 zijn laatste rustplaats kreeg.

In het Quartier Latin, in het zevende arrondissement, laten we de geel-rode streepjes achter en stappen langs de Rue de Bac naar de laatste bezienswaardigheid: het Musée d’Orsay. Ondergedompeld in de kunstgeschiedenis bedenken we dat de wandelroutes alle verwachtingen hebben ingelost. We kregen Parijs te zien zoals de Parisiens hun stad kennen.

Tekst Johan De Donder - Foto’s Johan De Donder en Shutterstock

Dit artikel is verschenen in november 2014.