Muzikale roadtrip door de Deep South

Etappe 1

Bestemming

Van Atlanta naar Muscle Shoals, Alabama (420 km)

Bezienswaardigheden

‘Met een leuk muziekje gaat het toch een stuk beter’, hoor ik mezelf zeggen tegen Sybylle, een van mijn reisgenoten. Ik zit achter het stuur van een Cruise America C30, aan het interieur te zien geen splinternieuwe camper, maar het klikt wel tussen dit gevaarte en mij. Een uur lang klem ik het stuur vast tot mijn knokkels er wit van zien en ik krijg kramp in mijn rechterarm, maar daarna heb ik het gevoel dat ik het bakbeest onder controle krijg. Ik kijk nog tig keer in de achteruitkijkspiegel, waar ik alleen het interieur van de camper zie, en grijp in deze automaat regelmatig naar een denkbeeldige versnellingspook.

Maar goed, terug naar dat muziekje: we zijn onderweg naar Alabama, naar de zogenaamde Shoals: de verzamelnaam voor de steden Muscle Shoals, Florence, Tuscumbia en Sheffield. Vier onooglijke stadjes – niet meer dan één grote weg met links wat huizen en rechts een verzameling winkels en fastfoodrestaurants – die desondanks klinkende namen zijn in de muziekgeschiedenis. The Shoals waren in de fifties een even groot muziekmekka als Londen, Chicago of New York. En zo komt het dat we halt houden bij een foeilelijk gebouw met muren in een onbestemde kleur en een dak van bruine golfplaten. Dit gebouw – in 1962 neergepoot in de middle of nowhere – is de thuis van FAME, oftewel Florence Alabama Music Enterprise.

De schoonheid van dit gebouw zit vanbinnen, figuurlijk dan: in deze opnamestudio namen grootheden als Aretha Franklin, Otis Redding en Little Richard plaatjes op. Dit gebouw is nog steeds in de eerste plaats een studio, en dus vinden hier maar twee rondleidingen per dag plaats. Komt er straks nog iemand zingen?, vragen we ons af. Dat wil onze gids niet verklappen: de privacy van de muzikanten gaat voor. Op naar de Muscle Shoals Recording Studio dan maar: nog een gebouw dat natrilt van de funky Muscle Shoals Sound. Hier kan je poseren op de plek waar Cher een albumcoverfoto schoot en chillen op het terras waar ook Mick Jagger even pauzeerde.

Halte voor de nacht

McFarland Park Campground is een knap gelegen RV-camping, waar uitsluitend campers staan. De site ligt naast de Tennessee River, met aan de overkant mooie kliffen met chique huizen erop. Op the 4th of July knalt hier vuurwerk boven de rivier.

McFarland Park Rd. Florence, Alabama 35630.

Etappe 2

Bestemming

Van Florence naar Tupelo (74 km)

Bezienswaardigheden

A boy from Tupelo. Geen idee wie die jongen is? Dan is deze stop wellicht niets voor jou. Maar val je in katzwijm voor de King? Dan moet je hier zijn geweest. In Tupelo werd Elvis Presley geboren in een zogenaamde shotgun shack: een huisje dat zo klein is dat je van de voordeur naar de achterdeur kan schieten zonder iets te raken. Maar voor je naar het Elvis Birthplace Museum trekt, moet je eerst even langs bij Johnny’s Drive-in: een piepkleine hamburgertent waar Elvis als kleine jongen langskwam voor z’n favoriete hamburger. In het gastenboek lezen we dat Australiërs, Japanners en Duitsers van heinde en verre naar hier komen voor een vette hap, het liefst natuurlijk in de Elvis booth, het plekje waar kleine Elvis zelf naar verluidt het liefste zat.

Met een doughburger achter de kiezen – het vlees werd vermengd met broodkruim, dat was goedkoper – kan je naar het geboortehuis van Elvis. Het huisje telde maar twee kamers, gebouwd door Elvis’ vader zelf. Sanitair was er niet, dus vind je even verderop een replica van een outhouse, de wat minder glamoureuze ‘troon’ van de jonge King. In het museum dat bij het geboortehuis van Elvis hoort, kan je het huwelijkscertificaat van zijn ouders bewonderen, pakken van de ster, een lookalike van zijn eerste gitaar én kopjes waar Elvis koffie uit dronk en die indertijd door fans uit zijn hotelkamer zijn gestolen. Toch een beetje gek hoe de popster hier aanbeden wordt. Een handdoek met een haar erop is hier een relikwie achter glas.

Etappe 3

Bestemming

Van Tupelo naar Clarksdale (186 km)

Bezienswaardigheden

Clarksdale, home of the blues. Aan de verlaten straten in het dorp te zien home of niet zo heel veel anders. In een straat met een wat trieste aanblik zit een hippe ontbijtbar, en de huidige burgemeester probeert kleur in Clarksdale te brengen met funky uithangborden. Op die borden iedereen die iets voor het plaatsje heeft betekend: auteur Tennessee Williams, blueszanger Junior Parker en de hier geboren Ike Turner. De burgemeester, die toevallig voorbijrijdt, dreigt ermee ook onze gids op zo’n bord te vereeuwigen. Robert Birdsong – wat een toepasselijke naam! – leidt namelijk heel wat toeristen rond hier en wakkert de liefde voor Clarksdale aan. Al van kindsbeen af is hij gefascineerd door de blues. Die ontstonden mede uit worksongs, vertelt hij, liedjes die slaven zongen om hun dagen vol hard labeur draaglijker te maken. Daar komen trouwens ook de typische instructies in hedendaagse popliedjes vandaan, je weet wel: ‘Move it to the left, shake it to the right’. De arbeiders zongen wat ze deden om hun bewegingen te synchroniseren.

We staan bij de spoorweg die door slaven werd aangelegd. ‘Allemaal samen een rail verplaatsen?’, zegt Robert. ‘Move it to the left.’ Maar ook op de vele katoenplantages – de plukjes katoen waaien je hier voorbij – zongen de slaven over hun trieste lot. De geboorte van de blues. In het Delta Blues Museum lees je er alles over, en ook hier weer heel wat artefacten uit de geschiedenis van deze muziekvorm. Nog beter dan een museum is een club waar je moderne bluesmuzikanten aan het werk ziet. Wat mij betreft het beste stuk van Clarksdale, en je hoeft niet alleen mij te vertrouwen: de Ground Zero Blues Club werd verkozen tot beste bluesclub van Amerika. De club is eclectisch ingericht, met foto’s, vlaggen, instrumenten en kleurige lampjes, en tussen alle decoratie ook een portret en quote van steracteur Morgan Freeman, één van de eigenaars van de tent. Van woensdag tot zaterdag kan je hier ’s avonds terecht voor live blues, en tegenstrijdig genoeg word je daar echt vrolijk van.

Halte voor de nacht

De camper parkeren we in Clarksdale op de Coahoma County Expo Center RV Park, een camping waarvan de ingang best moeilijk te vinden is, maar vraag het aan de zeer behulpzame locals en de kans is groot dat ze even voorrijden. Net sanitair, 400 basic staanplaatsen met water en elektriciteit, sommige zijn uitgerust met afvoer voor afvalwater.

1150 Wildcat Dr, Clarksdale.

Etappe 4

Bestemming

Van Clarksdale naar Memphis (123 km)

Bezienswaardigheden

Elvis leeft, maar tjonge, Memphis leeft duidelijk ook! Het is ook de eerste plek waar het iets nadrukkelijker gaat over de segregatie die hier vroeger gold. Komt het omdat Dr. Martin Luther King Jr. hier werd vermoord? Het motel waar hij werd doodgeschoten, is vandaag het National Civil Rights Museum. Een rouwkrans geeft de precieze plek aan en voor de deur staan nog een oude Cadillac en een oude Dodge, net als op de avond dat het gebeurde. Het Lorraine Motel bundelt vandaag vijf eeuwen strijd om gelijke rechten voor blank en zwart, en die strijd sijpelde door tot in de muziek. Dat lees je onder andere in het Rock-’n-Soul Museum – zwarte en blanke jongeren zorgden samen voor de geboorte van de rock-’n-roll – maar het had ook concrete gevolgen voor de muzikanten.

Zo leren we in de Sun Studio dat Johnny Cash zijn typische ritme creëerde door met een bankbiljet onder zijn snaren heen en weer te vegen. Hoe hij daarbij kwam? In de Grand Ole Opry, een legendarisch concertgebouw in Nashville, waren drumstellen decennialang niet toegelaten. Volgens onze gids was dat omdat drums te Afro-Amerikaans klonken, en de Opry was een country-aangelegenheid, traditioneel en blank dus. Maar naar de Sun Studio ga je eigenlijk vooral om in de kamer te staan waar Elvis zijn allereerste hit opnam. Als je geluk hebt, zoals ik, mag je zelfs even zijn microfoon vasthouden.

Hou je liever een gitaar vast? Dan moet je naar de Gibson-fabriek. Gibson is voor gitaren wat Stradivarius is voor violen – behalve dat een Stradivarius misschien iets minder frequent wordt stukgeslagen op het podium. In de Gibson-fabriek krijg je het productieproces van de beroemde gitaar van naaldje tot snaartje te zien. Volgens onze gids zou het maar elf uur duren om een gitaar te maken, maar als je ziet hoe nauwgezet hier wordt geslepen, gekleefd, geschuurd, geverfd en gestemd, moet dat toch veel langer duren? Dat opper ik luidop, en de man beaamt dat hij het misschien nog eens moet navragen. Onze gids controleert zelf de halzen van de gitaren, en je merkt dat hij zijn job met veel liefde doet. Hij staat er ook op dat we de naam van Elvis’ gitarist, die uiteraard op een Gibson speelde, een paar keer herhalen: ‘You gotta learn something!’ Scotty Moore dus.

Met onze nieuw verworven kennis trekken we naar Beale Street, dé straat van Memphis voor een avondje uit. Er is live muziek, drie zwarte mannen dansen synchroon en schijnbaar spontaan in het midden van de straat, en in een café hoor ik toch… Elvis zingen? Ik kan niet weerstaan en ga kijken wie dat geluid produceert. Een rockende man met een vetkuif geeft het beste van zichzelf, het publiek heupwiegt mee. Mocht de rock-’n-roll al te zondige gedachten veroorzaken: geen paniek. Op Beale Street staan een tiental gelovige Amerikanen die op eenvoudig verzoek voor je bidden. En als je het echt te bont maakt: er staan ook tientallen agenten standby. Rock responsibly!

Halte voor de nacht

Graceland Campground: een camping vlak naast Graceland en een pareltje. Gezellige plaatsen, water, elektriciteit en een afvalwaterput, en prullenbakken aan zowat elke plek. Er is een campingwinkel én een zwembad.

3691 Elvis Presley BLvd. Memphis.

Etappe 5

Bestemming

Van Memphis naar Nashville (338 km)

Bezienswaardigheden

Een flink eind rijden vandaag, en verdorie, op de radio krijgen we eerst alleen maar blueszenders en even later uitsluitend country. En Christian rock, dat ook. Houden van country is hier dus zowat je enige optie. Maar het is de perfecte soundtrack voor je bezoek aan Nashville: 1st en 2nd Avenue zijn daar volledig gevuld met honkytonks, cafés waar live artiesten voor ambiance zorgen. Tussen de bars door ook ontzettend veel laarzenwinkels: koop één paar cowboy boots, en je krijgt er twee paar bij! Wie o wie heeft drie paar cowboylaarzen nodig? En toch gaan ze hier vlot over de toonbank, meer nog, ze lijken de verplichte klederdracht. Ik stap weg van de twee avenues en ga naarstig op zoek naar een ander stadscentrum. Er moeten hier toch ook gewone winkels zijn? Het is heet in Nashville, en ik wil liever slippers dan cowboylaarzen. Onbegonnen werk, zo blijkt. ‘Nashville is a party town, ma’am’, zegt een hotelbediende aan wie ik hulp vraag. Als ik slippers wil, moet ik met de taxi naar een winkelcentrum twintig minuten verderop. Nou goed, dan maar terug naar de party avenues, waar ook de enorme Country Music Hall of Fame and Museum zit en het kleine, maar erg fijne Johnny Cash Museum. En als je even doorloopt tot aan het water, kan je op de voetgangersbrug over de rivier de Cumberland zien. Wat een prachtig uitzicht op de skyline heb je hier! Terwijl ik nietsvermoedend foto’s sta te maken van het uitzicht, hoor ik achter mij ‘I do’. Op de brug blijken heel wat tortelduifjes elkaar het jawoord te geven. Ik vermoed dat ze hier dan ook gewend zijn aan wedding crashers, al dan niet op cowboylaarzen…

Halte voor de nacht

Handrem goed optrekken op de Nashville Shores Lakeside Resort: zo dicht sta je hier bij het Percy Priest Lake. Het praktische sanitair bestaat uit afzonderlijke badkamertjes met douche, wastafel en toilet. Het resort beschikt over een groot waterpretpark en een Treetop Adventure Park. Leuk als je met kinderen onderweg bent.

4001 Bell Road, Hermitage.

Etappe 6:

Bestemming

Van Nashville naar Pigeon Forge (346 km)

Bezienswaardigheden

Na al die muziek zijn we klaar voor een portie stilte. En waar kan je die beter opzoeken dan in het nationale park van de Great Smoky Mountains? Het park is de grootste attractie van de VS en lokt jaarlijks dubbel zo veel bezoekers als de Grand Canyon. De toegang is overigens gratis, je hebt er dus geen speciale pas voor nodig. We zijn hier in oktober, en de herfst blijkt hét seizoen om het park te bezoeken. De blaadjes krijgen dan de kleuren van de zon: felgeel, helder oranje, gloeiend rood. In dit seizoen krijg je het gezelschap van heel wat leaf peepers, zoals ze hier worden genoemd, bladspotters zeg maar. De mensen die alleen maar foto’s van het gebladerte komen nemen, kan je afschudden door een stuk van de Appalachian Trail te gaan stappen. Dat is een van de langste wandelpaden ter wereld, zo’n 3.500 kilometer door maar liefst 14 staten. We gaan even precies op de grens tussen Tennessee en North Carolina staan, nog zo’n plekje dat gretig wordt gefotografeerd.

De lange sluiers mist tussen de bomen geven de bergen een mysterieus aura én zijn verantwoordelijk voor de naam van de Smoky Mountains. Ik volg de mist en probeer te achterhalen waar hij begint en eindigt… De wouden strekken zich eindeloos uit en de party towns, countrymuziek en Elvisgekte lijken hier even ver weg. Als het tijd is om in te pakken, alles weer op te bergen in de camperkastjes en achter het stuur te kruipen voor de lange rit terug naar Atlanta, zoek ik toch weer naar een geschikt radiokanaal. Met een leuk muziekje gaat het beter.

Halte voor de nacht

De Pigeon Forge/Gatlinburg KOA Campground laat ons flink manoeuvreren om de camper tussen twee bomen te mikken. Een gezellige camping en de perfecte uitvalsbasis om de ‘Smokies’ te bezoeken. In het nationaal park zelf mag je niet wildkamperen.   

3122 Veteran’s Blvd. Pigeon Forge.